Mleko matki

Twój pokarm, także odciągnięty jest najlepszy dla Twojego dziecka.

Nie zastąpi go żadna sztuczna mieszanka!

Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka zarówno zdrowego jak i chorego. Dla dzieci urodzonych przedwcześnie pokarm mamy ma znaczenie terapeutyczne, wspiera ich rozwój i powrót do zdrowia.

Karmienie piersią buduje intymną więź między matką a nowonarodzonym dzieckiem. Jeżeli jednak nie jest możliwe karmienie dziecka z piersi konieczne jest utrzymanie laktacji, aby dostarczyć dziecku ściągnięty pokarm.
Prawidłowo odciągnięte i przechowywane mleko pozostaje optymalnym pożywieniem zarówno dla noworodka, niemowlęcia jak i małego dziecka.

Jak odciągać mleko matki?

Zostałaś tak stworzona, aby wykarmić Swoje dziecko. Twój organizm produkuje pierwszy pokarm - siarę - już w szesnastym tygodniu ciąży! Dlatego nawet jeśli urodziłaś przedwcześnie i dziecko jest bardzo maleńkie – możesz podjąć karmienie. Potrzebujesz jednak czasu i stymulacji, aby pojawił się pokarm. Początkowo będzie go bardzo niewiele. Nie szkodzi! Wcześniakowi na początku wystarczą 1-2 ml pokarmu (10-20 kropel). Donoszonemu noworodkowi potrzeba około 3 ml – to mniej niż łyżeczka do herbaty! Kontakt z dzieckiem i jak najczęstsze przystawianie do piersi lub odciąganie sprawią, że pokarmu nie zabraknie.

Karmienie piersią lub ściąganie pokarmu należy rozpocząć od razu lub tak szybko jak jest to możliwe, najlepiej nie później niż pomiędzy 6 a 24 godziną po porodzie. Wypływ mleka ułatwia wygodna pozycja, ciepły okład na piersi. Jeśli musisz odciągać pokarm, pomoże Ci w tym obecność dziecka lub widok zdjęcia lub jakiegoś przedmiotu, który je przypomina.

To od Ciebie zależy jaki pokarm otrzyma Twoje dziecko.
Jeśli tego zapragniesz - mleko pojawi się w Twoich piersiach…

Jeśli nie możesz karmić piersią, pierwszy pokarm - siarę - najlepiej odciągnąć ręką do niewielkiego naczynka lub, jeśli pojawiają się jedynie pojedyncze krople, zbierać je strzykawką bezpośrednio z brodawki. Pamiętaj, że liczy się każda kropla.

Stymulacja laktacji powinna przebiegać w sposób naśladujący rytm i długość karmienia noworodka najlepiej z użyciem laktatora elektrycznego klasy szpitalnej - 8 razy na dobę co najmniej 100 minut na dobę, także w nocy.
15 minutowe sesje mogą być podzielone na krótsze odcinki czasu. Ściąganie z obu piersi naraz zwiększa efektywność stymulacji i oszczędza czas.

ODCIĄGANIE POKARMU

8 razy na dobę;

Każda pierś - 15 minut podczas sesji;

Naprzemiennie ściąganie z obu piersi, według schematu:

• 5 – 7 min z jednej piersi,  5 – 7 min z drugiej
• 3 – 5 min z pierwszej,      3 – 5 min z drugiej
• 2 – 3 min z pierwszej,      2 – 3 min z drugiej

Jak przechowywać mleko matki?

Naczynie, do którego ściągany jest pokarm, powinno być wykonane z tworzywa dopuszczonego do kontaktu z żywnością. Pojemnik powinien być łatwy w transporcie i umożliwiać bezpieczne przechowywanie zamrożonego pokarmu. Optymalnie gdy są to plastikowe butelki wykonane z polipropylenu lub polisulfonianu. Po sterylizacji można je wtedy ponownie użyć.

Torebki jednorazowe nie są polecane do przechowywania pokarmu przeznaczonego dla wcześniaków ze względu na ryzyko rozszczelnienia i osadzania elementów mleka na powierzchni torebki.

Pojemniki do przechowywania pokarmu powinny być w warunkach szpitalnych sterylizowane każdorazowo po użyciu.

W warunkach domowych należy je dezynfekować 2 razy na dobę.

Po odciągnięciu porcji mleka pojemnik należy podpisać imieniem i nazwiskiem swoim i/lub dziecka wraz z datą i godziną zebrania pokarmu, szczelnie zamknąć i schłodzić pod strumieniem zimnej wody. Jeżeli w ciągu najbliższych 24 godzin planuje się uzupełnianie pojemnika kolejnymi porcjami mleka, należy każdorazowo uzupełniać informacje dotyczące  pory odciągnięcia na etykiecie i wstawić go do lodówki (4ºC).
Mleko przeznaczone do zamrożenia należy wstawić do zamrażalnika (-20ºC). Czas przechowywania ściągniętego mleka zależy od warunków przechowywania i przeznaczenia pokarmu.

Pamiętaj o dokładnym opisaniu pojemnika, w którym przechowujesz pokarm!

Transportując zamrożone mleko, które nie jest przeznaczone na bieżące potrzeby dziecka, należy dołożyć wszelkich starań aby nie uległo ono choćby częściowemu rozmrożeniu. W tym celu należy używać termotorby z wkładami z żelem chłodzącym lub suchym lodem. Wolne przestrzenie należy zapełnić np. czystymi ręcznikami. Nie należy stosować typowych termosów z lodem.

Dopuszczalne jest rozmrożenie mleka w czasie transportu ale tylko w połowie objętości gdyż to gwarantuje utrzymanie temperatury pokarmu 0 ºC lub niższej. Mleko takie powinno być zużyte w stosownym czasie od rozmrożenia wliczając czas podróży.

• Pokarmu rozmrożonego nie wolno zamrażać powtórnie.
• Nie wolno mieszać pokarmu rozmrożonego z pokarmem świeżym.

Jak rozmrażać mleko matki?

Rozmrażanie pokarmu powinno się odbywać wolno i stopniowo choć w razie konieczności dopuszczalne jest rozmrażanie w podgrzewaczach ciepłym powietrzem lub w łaźni wodnej w temperaturze nie przekraczającej 37° C.
Około 12 godzin przed planowanym podaniem należy przełożyć mleko z zamrażarki do lodówki, godzinę przed podaniem z lodówki do temp. pokojowej, możliwe jest  także rozmrażanie w wodzie o temperaturze 37ºC lub pod chłodną bieżącą wodą, o ile pojemnik jest szczelnie zamknięty.

Mleko rozmrożone, nieogrzane, przeznaczone dla zdrowych, donoszonych dzieci może być przechowywane 24-48 godzin w lodówce. Mleko rozmrożone w tych samych warunkach z przeznaczeniem dla wcześniaków musi zostać zużyte w ciagu 24 godzin. Podgrzewać należy takie porcje pokarmu, które noworodek zjada na raz, a karmienie nie powinno trwać dłużej niż 4 godziny. Pozostałe po karmieniu resztki mleka należy usunąć.

Noworodek może jeść mleko o temperaturze pokojowej, ale nie chłodniejsze. Mleko najlepiej podgrzewać w podgrzewaczu lub wodzie o temperaturze około 37ºC. 

Nigdy nie gotuj, ani nie podgrzewaj bezpośrednio na palniku kuchenki lub w kuchence mikrofalowej pokarmu kobiecego!

Jak postępować ze sprzętem do odciągania pokarmu?

Profesjonalny laktator jako wyrób medyczny powinien mieć możliwość:

• separacji mediów (mechanizm laktatora odseparowany od części pozostających w kontakcie z mlekiem matki),
• sterylizowania końcówek lub stosowania końcówek osobistych (końcówki lub akcesoria osobiste wykonane z polipropylenu),
• regulacji siły ssania,
• naśladowania rytmu ssania dziecka.

 
Przed odciąganiem pokarmu należy umyć ręce wodą z mydłem, zadbać o krótkie, czyste paznokcie.
Można umyć piersi, a w szczególności brodawki piersiowe bieżącą wodą lub wilgotnym tamponem, a następnie osuszyć przeznaczonym do tego celu czystym tamponem gazy łatwo absorbującym wodę.

Nie należy używać mydła ani środków odkażających do mycia delikatnej skóry brodawek piersiowych.

Umyte i wysuszone, po dezynfekcji lub sterylizacji, części laktatora należy zmontować wg instrukcji dostarczonej przez producenta.

Rozpoczynając odciąganie należy ustawić laktator w pozycji minimalnego podciśnienia, a później dostosować podciśnienie tak, by było możliwie największe, jednak ciągle odczuwalne przez matkę jako komfortowe. W przypadku poczucia dyskomfortu należy zmniejszyć podciśnienie.

Umiejętne odciąganie nie boli. Na początku możesz mieć problemy, ale nie zniechęcaj się. Twoje dziecko czeka na Twój pokarm.

Po każdym użyciu laktator trzeba rozłożyć i wszystkie części stykające się z mlekiem umyć ciepłą wodą z dodatkiem środka do mycia naczyń, najlepiej przeznaczoną tylko do tego szczoteczką. Można dodać 1-3% roztwór sody, aby uniknąć zasychania kropel mleka na powierzchni elementów laktatora. Następnie należy pozostawić do wyschnięcia na czystej, bawełnianej ściereczce. Dopuszczalne jest też mycie w zmywarce w temperaturze 60 °C.

 
Higiena sprzętu laktacyjnego wymaga jego dezynfekcji.

Sprzęt używany przez matkę noworodka przedwcześnie urodzonego wymaga dezynfekcji przed każdym użyciem, dla noworodka donoszonego – przynajmniej 2 razy na dobę.

Dezynfekcja jest możliwa poprzez zanurzenie akcesoriów we wrzątku (90-100°C) na 5-10 minut lub poprzez umieszczenie w torebkach typu „Quick Clean” umożliwiających dezynfekcje w kuchence mikrofalowej.

Wyparzanie lub dezynfekcja w kuchence mikrofalowej zmniejsza liczbę drobnoustrojów, ale nie niszczy form przetrwalnikowych.
 
Sprzęt laktacyjny będący własnością szpitala musi zostać wysterylizowany zanim zostanie przekazany kolejnej matce.
Najczęściej stosuje się sterylizację poprzez autoklawowanie.

Akcesoria do karmienia po sterylizacji są jałowe – wolne od wszelkich form mikroorganizmów.

WARUNKI PRZECHOWYWANIA POKARMU KOBIECEGO

* Źródło Human MIlk In NICU Policy into Practice L.D.W Arnold  Jones and Bartlett 2010

 1. Najnowsze badania naukowe (Breastfeeding and use of human milk Pediatrics. 2012,129(3):827-847) wskazują na możliwość wydłużenia czasu przechowywania mleka, w określonych warunkach technicznych.